Foodtrends ontstaan uit het niets. Dat is eigenlijk niet helemaal waar: ze komen voort uit veranderende waarden (dingen die gebeuren en die wij als mensen belangrijk vinden). De dingen die wij belangrijk vinden ontstaan door een veranderende samenleving. Om een antwoord te vinden op ‘wat de nieuwe trends zijn’, is het van belang om goed in de kaart te brengen hoe onze samenleving verandert. Door dit te doen in een handige food trendtrechter, zie je duidelijk welke veranderingen de samenleving op dit moment bewegen en hoe deze doorwerken tot veranderingen in waarden en nieuwe product- en foodtrends in de (nabije) toekomst.
In verschillende foodmonitors werd geconstateerd dat de foodbranche tussen 2020 en 2030 enorm verandert. Vooral Millenials en Generatie Z zorgen voor een grote verandering. Deze generaties zouden de out-of-home market een flinke boost geven. Door een verandering in de samenleving (COVID19 maart 2020), wordt ineens alles anders. De trendtrechter (basis ontwerp EFMI Business School) laat zien dat veranderingen in de samenleving doorwerken in consumentenwaarden, welke weer zorgen voor nieuwe foodtrends en daaruit volgen nieuwe producten en diensten.
Veranderingen in foodtrends door de samenleving: is dat gek?
Het is niet abnormaal dat er veranderingen plaatsvinden in onder andere de foodindustrie wanneer een samenleving beweegt. Of dat nou positief of negatief is. Veranderingen die de hele samenleving aangaan kunnen we schalen op ‘de krachten van de samenleving’, hiermee bedoelen we demografie, economie, technologie, politiek en economie.
Om een aantal voorbeelden te geven: een economische recessie zorgt ervoor dat we bezuinigen, de hand op de portemonnee houden en vaker thuis eten. Economische groei zorgt voor een hoger uitgave patroon, meer eten bestellen en vaker uit eten gaan. Na de verschillende hevige stormen in 2019 en 2020 (zoals Ciara), de bosbranden in Australië en de corona-uitbraak kunnen we niet om gezondheid en klimaatverandering heen. We worden ons bewuster van het milieu en een trend die dan ‘populair’ wordt is het eten van meer vegetarische of veganistische maaltijden. Veganisme bestaat al langer dan we denken, volgens wetenschappers kan je het linken aan Griekse filosofen. Maar zoals het met veel trends gaat, komen en gaan ze. De ‘krachten’ hebben hier invloed op.
De geschiedenis herhaalt zich
De verandering van waarden door veranderingen in de samenleving is niets nieuws. Om te kijken naar ‘de krachten van de samenleving’ en op welke manier deze ons kunnen beïnvloeden duiken we de geschiedenis in.
In de jaren twintig van de 20ste eeuw ontstonden er veel kleine ondernemingen waar zoete of hartige hapjes gekocht konden worden. Een nieuw concept was geboren: een broodjeszaak, ook wel snacklocatie genoemd. De jaren twintig waren goede jaren, er was geld te besteden en men deed dit graag en steeds meer buitenshuis.
Koffiedrinken en lunchen buiten de deur
Aan het eind van de 19e eeuw verschijnen er koffiehuizen op het toneel. Werknemers konden er koffie, chocolade, bouillon, soep en melk drinken en hun zelf gesmeerde boterhammen opeten. De mogelijkheid om buitenshuis (goedkoop en informeel) te eten kreeg door de komst van de lunchrooms in de jaren twintig vaart.
Economische recessie
Deze bloeiende bedrijvigheid werd abrupt gestopt door de economische crisis in de jaren dertig. Als alternatief volgt de cafetaria. Een eenvoudige lunchroom voorzien van goedkope hapjes en drankjes die snel gegeten of meegenomen konden worden.
Eten op de bon, wederopbouw & welvaart
Na de oorlog bestond er geen enkele luxe op eetgebied. Tot 1952 bleven veel levensmiddelen nog op de bon. De geslonken veestapel leverde te weinig zuivel, vlees en mest voor de landbouw. Door de onafhankelijkheid van Indonesië stopte ook de aanvoer van goedkope goederen als thee en koffie uit Indië.
Eind jaren vijftig kwam daar verandering in. De grootmacht zorgde er met het Marshallplan voor een stroom aan geld, grondstoffen, goederen en levensmiddelen.
Exotisch eten
Eind jaren vijftig groeit de welvaart. Mensen krijgen de kans om naar het buitenland te reizen. Dat resulteerde in meer exotisch eten in eigen keuken en restaurants. In de jaren zestig wil het Nederlandse publiek wel eens uit eten en daar géén aardappelen voorgeschoteld krijgen. Door deze trend werd met name de Chinees in de jaren zestig populair, natuurlijk wel de vernederlandste Chinees.
Tussen de jaren zestig en tachtig gingen steeds meer mensen uit eten. In 1980 at 75% wel eens buiten de deur. Deze stijging was voornamelijk te danken aan de populariteit van buitenlandse restaurants die opkwamen.
Thuiskoks & back to the basics
In de jaren negentig eten we nog steeds met regelmaat in restaurants. De jaren negentig zijn ook de jaren van de thuiskok. De Nederlander leert koken op niveau door zogenaamde sterrenkoks. Zo zagen we Joop Braakhekke, Cas Spijkers en Jamie Oliver voorbijkomen op tv met kookprogramma’s.
In de zero’s gaan we terug naar de basis. Dit decennium staat voor lekkers uit eigen land en eten we puur en simpel. Duurzaamheid, circulariteit, vitaliteit staan hoog op de agenda.
Kredietcrisis
In 2008 zitten we wereldwijd in een kredietcrisis. De hand gaat op de portemonnee. We eten veel thuis. In de jaren die volgen valt de trend van puur, lokaal en gezond weg. Het moet vooral goedkoop, want we hebben weinig te besteden.
Health trend en weer ontmoeten
Het duurt een lange periode voor we verandering zien in het uitgavepatroon rondom eten en rondom foodtrends. Vanaf 2013 volgt de mega health trend en in de jaren die volgen is het lijnzaad, hennepzaad, de zeewier en havermout niet aan te slepen.
Maar het extreem gezonde is niet de enige trend die we zien. Er waren nog nooit zoveel foodfestivals als de afgelopen acht jaar. Mensen zijn toe aan ontmoeten, willen samen met familie en vrienden genieten en zien foodfestivals als de perfecte gelegenheid. Gezelligheid, samen zijn, lekker en goed eten, veel keuze en betaalbaar eten. Een trend die we nu nog steeds zien, maar de focus van het soort eten is veranderd: meer lokaal (ondersteunen van de lokale ondernemer), nog steeds gezond en met aandacht voor het milieu wat zich uit in vega en vegan.
Er is enorm veel veranderd de afgelopen 100 jaar. Door de jaren heen zijn alle ‘krachten’ als demografie, economie, technologie, politiek en economie voorbijgekomen als reden voor veranderende foodtrends. De geschiedenis herhaalt zich en daar kunnen we van leren en door ‘voorspellen’.
Benieuwd hoe de foodtrends op basis van de food trendtrechter er de komende jaren uit gaan zien? Dat lees je in deel twee van deze tweetrapsblog!
Bronnen:
https://isgeschiedenis.nl/longreads/snacks-snackcultuur-en-buitenshuis-eten-in-nederland-1920-1980
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/de-geschiedenis-van-de-afhaalchinees-in-nederland
http://www.kikiskitchen.info/uit-eten-wordt-mogelijk-voor-iedereen/
https://favorflav.com/nl/eat-drink/food-stories/dit-aten-we-in-de-jaren-70-part-one/
https://www.myhappykitchen.nl/geschiedenis/trends-in-eten-en-drinken-de-jaren-90/
