Twee weken geleden zagen we een bericht op LinkedIn verschijnen, waardoor we meteen in de telefoon klommen. Ritty van Straalen, die onder andere verschillende directiefuncties bij ID&T heeft vervuld in binnen- en buitenland, neemt na ruim 20 jaar afscheid van ‘de groep’. Of zoals hij zelf post: “I say goodbye to a beautiful, long, intensive, sometimes hectic and emotional period in which I have experienced a lot, of something that is a big part of my life and identity”.
Het gesprek duurde langer dan gepland. Logisch, want we hingen aan zijn lippen. Te meer omdat zijn passie over het werk, de mensen waar hij mee heeft gewerkt, maar vooral ook over de branche als geheel voelbaar waren. Check het zelf maar!
Lees ook
Op 1 november was jouw laatste dag. Wat heb je op jouw eerste vrije dag gedaan?
“Het was de eerste dag dat ik dacht: ‘ik hoef nu even niets’. Ik was altijd maar bezig met werk, mijn collega’s, de festivals en de markt. Altijd was ik ‘aan’. Ook was mijn rol al sterk veranderd. Dezelfde dag ben ik met een hele groep vrienden naar Spanje gegaan en hebben we heerlijk genoten van de Spaanse zon en meer. Ik ben tegenwoordig best goed in de work-life-balance, maar dit voelde extra lekker.”
De laatste anderhalf jaar was je adviseur en executive board member van Superstruct Entertainment Netherlands. Kan je uitleggen waar ID&T binnen deze groep valt?
“ID&T is in 2021 door Superstruct International overgenomen. Zij bezitten en exploiteren inmiddels meer dan 80 muziekfestivals in tien landen in Europa en Australië die weer door verschillende bedrijven worden georganiseerd, waaronder ID&T. Qua festivals moet je in Nederland denken aan onder andere Defqon.1, Mysteryland, Zwarte Cross, DGTL, Decibel en Awakenings. ”
Wat is de reden van jouw vertrek?
“Ik heb enorm veel meegemaakt. De hele wereld over geweest. Van grote hoogtepunten tot zware dieptepunten. Na een uitstap van twee jaar ben ik in 2019 door de oprichters en toenmalige eigenaar van ID&T teruggevraagd met o.a. de opdracht om op zoek te gaan naar een nieuwe eigenaar. Vrijwel meteen daarna kwam covid. Dat was een extreem moeilijke periode waarin we flink hebben moeten reorganiseren en bijna de helft van het personeel hebben moeten laten gaan, waaronder vrienden. We hebben ondanks dat onze rug gerecht en midden 2021 zagen we een kans om met Superstruct als toekomstige eigenaar de ambities waar te maken. Uiteindelijk is door Superstruct een nieuwe organisatie-opzet ingevoerd en in 2023 is mijn rol veranderd van CEO naar adviseur. In die rol heb ik mij onder andere nog bezig gehouden met het ontwikkelen van een strategie rondom service bedrijven en het binnenhalen van nieuwe partijen uit mijn netwerk. Nu is het dus tijd voor wat nieuws. Weggaan is nooit leuk, maar ik kijk heel tevreden terug en ben dankbaar voor alles wat ik heb mogen doen en meemaken. Ik heb alles gegeven, mijn taak volbracht en verlaat het bedrijf met een goed gevoel.”
Wat bood Superstruct waardoor ze zo interessant waren voor ID&T?
“Een duidelijke visie voor de toekomst; focus op A-merken. Maar ook stabiliteit in een veranderende en steeds moeilijkere markt. Denk aan kostprijsstijgingen en veranderend consumentengedrag. Dat heeft allemaal invloed op de festivals. Een sterke partner kan daar doorheen kijken. Daarnaast heeft Superstruct een groot portfolio aan festivals. Dat zorgt ervoor dat je veel kennis kunt uitwisselen en synergievoordelen kunt behalen.”
Je hebt jaren in New York gewoond en hebt overal op de wereld festivals beleefd. Hoe verhoudt Nederland zich tot de rest?
“Wij waren jaren toonaangevend en soms lichtjaren verder dan andere landen. Men keek echt wat wij als Nederlandse festivalbranche deden op het gebied van creativiteit, innovatie, kwaliteit van de producties, logistiek en veiligheid. Helaas zijn we, mede door covid, door verschillende territoria en landen ingehaald.”
Hoe anders was het om in de USA een festival te organiseren naar Nederlandse maatstaven?
“Dat was echt totaal anders. In Nederland waren we al bekend met gedecoreerde stages, gesynchroniseerde shows, uitgebreide foodconcepten, geïntegreerde barren en brand activations. Dat kenden ze daar allemaal nog niet. Net als gekleurde circustenten, houten vloerdelen en spoeltoiletten om maar eens wat te noemen. We hebben veel Nederlandse en Belgische bedrijven mee genomen en daar echt de markt op zijn kop gezet. De kwaliteit en organisatie is mede daardoor behoorlijk veranderd in de USA. Van Overbeek Sanitair, Backbone, Brok Decor, Epic tents en vele anderen zijn er zelfs een bedrijf door gestart in Amerika.”
Waardoor zijn we die voorloperspositie in de wereld kwijtgeraakt?
“Dat heeft meerdere redenen. De prijzen zijn, door een regeldruk, hogere kostprijs van producten en stijgende lonen, na covid als een komeet omhoog geschoten. Hierdoor moest de ticketprijs ook omhoog, waardoor ook de concurrentiepositie verslechterde. Ook is de smaak van de consument veranderd. Niet alles wat voor covid een hit was was dat daarna ook. Daarnaast zijn we erg lang dicht gebleven als branche ten opzichte van andere landen. Verder merk je dat er minder internationaal wordt gereisd om festivals te bezoeken. En wat ook meespeelt is dat Nederland voor grote internationale artiesten niet meer vanzelfsprekend op de route ligt, omdat ze in andere delen van de wereld veel meer aan gage willen betalen.”
Hoe blijf je als festival levensvatbaar?
“Zorg dat je je onderscheidt en blijf heel dicht bij je gevoel. Het zit hem echt niet altijd in de grootste artiest of het grootste podium. Mensen willen vooral mooie unieke momenten beleven met elkaar. Die juiste snaar raken, dat is het moeilijkste van ons vak. Je ziet het bij Mysteryland die een andere koers wil varen. Dat is knap en moet je durven. En bijvoorbeeld bij Thunderdome, die destijds na jaren afwezigheid enorm sterk terug is gekomen, puur door aan haar eigen kernwaarden te blijven vasthouden. Maar ook Awakenings met Upclose die echt met iets van nu is gekomen. Ik ben daarnaast ook erg onder de indruk van de nieuwkomers en wat er zich aan de onderkant van de markt afspeelt. De jonge onafhankelijke organisatoren die durven te investeren en innoveren in deze soms verzadigde markt, die met iets anders, iets nieuws komen, zoals een Draaimolen Festival, No Art maar ook Verknipt. Die hebben toch maar even de ArenA gedaan.”
©Antoine Moghaddar
Hoe zie je dat bij bijvoorbeeld een Defqon? Ze zijn mega groot, maar weten tegelijkertijd een sterke fanbase aan zich te verbinden.
“Defqon is one of a kind. Ze weten enorm goed hoe ze hun achterban moeten bereiken en zijn ook nooit één centimeter van hun eigen koers afgeweken. Het is het grootste festival van Nederland, in alle opzichten, en in haar soort de grootste wereldwijd. Het knappe is dat ze juist zorgen voor een intieme setting. Iedereen die aanwezig is, voelt zich onderdeel van wat daar gebeurt. Er zijn er zeer weinig die dat op dat niveau kunnen.”
Waar liggen voor de branche de grootste kansen?
“Ten eerste; zorg dat je je verenigt, bij voorkeur bij de VVEM. Er gaat een hoop op onze markt afkomen. De BTW-verhoging lijkt afgewend, mede door de inzet van de branche vertegenwoordiging, samen sta je dus veel sterker. De stijgende kostprijzen. Het einde is nog niet in zicht. Ten tweede; durf jezelf te blijven. Hoe meer je je onderscheidt, hoe beter.”
“Verder moeten we blijven investeren in R&D, anders komen we steeds verder achter op ten opzichte van andere landen waar ze nu flink investeren en vooruitstrevender lijken te zijn. Daarnaast is het enorm belangrijk om te blijven investeren in mensen. Veel talent is uit onze branche vertrokken, omdat de overheid tijdens covid geen goede regeling voor ons heeft getroffen en er gewoon simpelweg geen werk was. We moeten goed talent blijven opleiden en aan ons blijven binden de komende jaren.”
Welke bedreigingen zijn het grootst voor de branche?
“Nu de BTW verhoging niet lijkt door te gaan staat op nummer één de hele vertrutting van onze maatschappij. Festivals zijn onderdeel van de cultuur van ons land. Het hoort bij de ontwikkeling en opvoeding van jongeren. Daar moet veel meer aandacht naar toe. De aandacht gaat nu naar zaken als geluidsoverlast. Of dat een park bijvoorbeeld een week niet voor omwonenden te betreden is. Ik denk dat het allemaal wel meevalt en dat er weinig tot geen besef is wat hele generaties daar aan herinneringen voor terugkrijgen. Dezelfde vertrutting zorgt voor ongekende regeldruk en voor nog meer meer kostprijsstijgingen, door de verhoging van leges, steeds hogere eisen aan draaiboeken, inzet van politie en beveiliging terwijl dat niet altijd nodig is. Het haalt de creativiteit, charme en spontaniteit er vanaf.”
Door welke festivals raak jij geïnspireerd?
“Dat zijn bijvoorbeeld partijen als The Hangar in België; ogenschijnlijk simpele producties op hele mooie locaties met goede muziek. En Paaspop in Schijndel; daar weten ze heel goed een brede doelgroep aan te spreken en keer op keer een top productie neer te zetten. Defqon heb ik al genoemd. Daarnaast is en blijft Tomorrowland voor mij een groot voorbeeld. Het level van detail is heel hoog, terwijl de productie echt bizar ingewikkeld is. En binnen de eigen gelederen DGTL. Dat festival is niet alleen op een hele mooie plek in Amsterdam, maar heeft echt heel veel mooie initiatieven op het gebied van duurzaamheid en kunst.”
Terugkijkend op ruim 20 jaar werken bij ID&T; welke momenten blijven je het meest bij?
“Allereerst is dat helaas de extreem moeilijke periode tijdens covid. Het was erg pittig om wel de emoties te voelen, maar dat vanuit mijn rol niet altijd te kunnen laten blijken en horen.”
“Daarnaast vind ik het mooi dat ik mijn bescheiden steentje heb kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Defqon. In die tijd was het nog een eendaags festival op Almere Strand. Ik had echter snel door dat dit een meerdaags festival moest worden. Dat kon alleen niet op die locatie, dus ging ik naar een alternatief op zoek. Door mijn contacten kwam ik uit bij het evenemententerrein van Biddinghuizen. Tijdens het locatiebezoek met o.a. Wouter [Tavecchio], oprichter van Q-dance en degene die mij ooit de kans gaf om te laten zien wat ik kon, regende het en zag het terrein er troosteloos uit. Ze verklaarde mij voor gek om daar dat mooie strand voor op te geven. Uiteindelijk is het gelukt ze te overtuigen. Hoewel de eerste editie niet was wat we ervan verwacht hadden, werd dat in de jaren daarna ruimschoots goedgemaakt en is het nu de perfecte plek voor Defqon.”
“Een ander moment dat bijblijft is Tomorrowland Brazilië. Ik heb vanaf dag 1 de ontwikkeling van Tomorrowland en het Belgische team van dichtbij mogen meemaken als vertegenwoordiger van ID&T [destijds partner van het Belgische bedrijf]. Na het ongelofelijke succes van België en 2 edities in de USA was het tijd voor Brazilië. In mei 2015 was het al duidelijk dat het met SFX, de toenmalige eigenaar van ID&T en het beursgenoteerde bedrijf waar ik medebestuurder van was, niet goed ging terwijl wij met een heel groot team uit Brazilië en België bezig waren om iets moois neer te zetten op een mooie plek net buiten Sao Paulo, puur vanuit passie om mooie dingen te doen en niet vanuit geld. Sunnery & Ryan stonden op de zaterdag op de MainStage, zo rond 18:00 uur denk ik. Zij speelde een top set, het Braziliaanse publiek ging echt helemaal los en op de achtergrond was er een fantastisch mooie sunset. Het contrast met de problemen die er waren en de hoofdpijn die er ik van had kon niet groter. Dat moment heb ik daarom altijd onthouden als één van mijn mooiste momenten, omdat ik daar echt de rest even kon vergeten.”
©Marcelo Cic
“Als laatste wil ik noemen dat het mij en mijn toenmalige compagnon Jeroen Jansen [voormalig creatief directeur van ID&T] gelukt is om een Mysteryland-editie te organiseren in het plaatsje Bethel, New York. Of beter gezegd, op de plek waar Woodstock in 1969 plaatsvond en waar daarna nooit meer een festival had plaatsgevonden. En dat allemaal omdat Jeroen en ik op een zondag vanuit New York in onze auto zijn gestapt richting Bethel en gewoon bij het museum op dat terrein hadden aangebeld met de vraag wat de mogelijkheden waren. Hadden we dat niet gedaan, dan was het er nooit van gekomen.”
En nu? Wat wordt je volgende uitdaging of droom?
“Er komen allerlei dingen op mij af. En het broeit ook meteen. Ik ben 50 jaar, maar zeker nog niet uitgespeeld. Live entertainment, leuke dingen doen met leuke mensen, evenementen en mensen het naar hun zin maken heeft mij mijn hele leven enorm getrokken en deze branche gaat mij aan het hart. Maar ik weet niet of ik nu meteen met iets aan de slag ga of eerst een wat rust neem.”
Beeld: Deqon, Mysteryland, Antoine Moghaddar, Marcelo Cic, Vincent