Levert (extreem) weer overmacht op?
Het festivalseizoen is bezig. De nodige festivals zijn al geweest, maar de nodige staan in de startblokken. Het is een mooie periode waarin mensen in de buitenlucht feest vieren. Echter, tegenwoordig kent het festivalseizoen ook een keerzijde. Het opwarmen van de aarde heeft een negatieve invloed op het klimaat. Het weer is verraderlijker geworden. Van het ene op het andere moment kan het weer enorm omslaan.
De vraag die dan onder andere speelt, is of het plaatsvinden van (extreem) weer een overmachtsituatie oplevert voor een organisator en wat een organisator in een dergelijk geval redelijkerwijs moet doen. Dit geldt voor organisatoren voor festivals, maar ook voor organisatoren van andere evenementen.
Wat is overmacht?
In de wet is een artikel opgenomen over overmacht. Echter, het artikel bepaalt niet wat wel en wat niet overmacht is. Globaal genomen kan overmacht worden gedefinieerd als een belemmering in de nakoming door een omstandigheid die niet aan de betreffende partij kan worden toegerekend en die omstandigheid onvoorzien is.
Het wetsartikel over overmacht is van regelend recht. Dat betekent dat partijen in een overeenkomst of algemene voorwaarden kunnen bepalen (i) welke omstandigheden als overmacht gelden, (ii) welke partij zich op die overmacht omstandigheden kan beroepen en (iii) wat de gevolgen van een beroep op overmacht zijn.
Het verdient dan wel aanbeveling om de betreffende omstandigheden duidelijk te omschrijven, zodat daarover achteraf geen discussie kant ontstaan. De term ‘slecht weer’ of ‘uitzonderlijke weersomstandigheden’ laten ruimte open voor discussie, waardoor de kans bestaat dat een bepaalde omstandigheid mogelijk toch niet onder de definitie van overmacht valt.
Weersomstandigheden overmacht?
Stel er is geen duidelijke overmacht regeling overeengekomen. Wat geldt dan bij (extreem) weer?
Voorzienbaarheid
Wanneer een omstandigheid voorzienbaar is ten tijde van het sluiten van een overeenkomst, dan is een beroep op overmacht niet mogelijk. Voor een geslaagd beroep op overmacht dient sprake te zijn van een onvoorziene omstandigheid.
Bij ‘voorzienbaar’ gaat het erom dat de belemmering door een redelijke, normale partij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst als waarschijnlijk had moeten worden voorzien. Er moet sprake zijn van een reële mogelijkheid dat de verhindering zou intreden.
Deze lat ligt best hoog. Een omstandigheid wordt al vrij snel aangemerkt als voorzienbaar omdat een redelijke/ normale ondernemer met een bepaalde omstandigheid rekening had behoren te houden. Met andere woorden: de omstandigheid wordt aangemerkt als ‘ondernemersrisico’.
De voorzienbaarheid van de belemmering dient te bestaan op het ogenblik waarop de overeenkomst gesloten werd. Indien de belemmering op dat tijdstip niet te voorzien was en pas achteraf voorzienbaar is geworden, dan kan de organisator een succesvol beroep doen op overmacht. Dit is weer niet het geval indien de organisator het intreden van de belemmering had behoren te voorkomen door bijvoorbeeld het nemen van voorzorgsmaatregelen. In dat geval is er sprake van verwijtbaarheid en wordt de tekortkoming hem toegerekend krachtens schuld. Een voorbeeld hiervan is naar alle waarschijnlijkheid het wegwaaien van een opblaaskussen in een Frans pretpark (zie opblaaskussen-frans-pretpark-waait-weg-man-dood-dochtertje-zwaargewond)
Morele onmogelijkheid
Een beroep op overmacht zou mogelijk kunnen zijn, wanneer nakoming wegens gevaar voor leven, gezondheid redelijkerwijs niet gevergd kan worden van de organisator. Echter, ook hier geldt dat de omstandigheid niet voorzienbaar dient te zijn en er geen sprake dient te zijn van verwijtbaar handelen.
Dit betekent dat een beroep op morele onmogelijkheid niet snel zal slagen.
Resumerend
De lat voor een geslaagd beroep op overmacht vanwege (extreme) weersomstandigheid ligt hoogt. De organisator dient de nodige hobbels te moeten nemen om een beroep op overmacht te laten slagen.
Van organisatoren wordt verwacht – helemaal in deze tijd – dat zij rekening dienen te houden met de kans op (extreme) weersomstandigheden die van invloed kunnen zijn op het evenement. Wat dan precies van de organisator mag worden verwacht, hangt onder andere af van de aard van het evenement. Wat in ieder geval de aanbeveling verdient, is dat een organisator:
- een goed weerbureau inschakelt om plaatselijk het weer vóór en tijdens het evenement in de gaten te houden;
- een draaiboek heeft waarin diverse scenario’s zijn uitgewerkt wanneer een bepaalde omstandigheid zich voordoet;
- zorg draagt voor duidelijke en tijdige communicatie, niet alleen met de bezoekers/ toeleveranciers maar ook met de gemeente/politie/ brandweer/ etc.;
- het treffen van preventieve maatregelen zoals bijvoorbeeld houtsnippers, rijplaten, noodopvang, extra drinkwater bij hitte, tenten die bestand zijn tegen hoge windsnelheden, etc.;
- Goede afspraken met toeleveranciers voor het aanleveren op korte termijn van extra middelen die noodzakelijk zijn bij bepaalde omstandigheden;
- Neem maatregelen in geval van uitvalmogelijkheden van elektriciteit, etc.
Heeft een organisator die maatregelen genomen die in dat geval mochten worden verwacht en vindt dan toch een omstandigheid plaats die plotseling opkomt waardoor die omstandigheid toch een belemmering oplevert voor de organisator om het evenement door te laten gaan, dan verhoogt dit de kans van slagen van een beroep op overmacht.
Verzekering
Aanbevolen wordt om een goede evenementenverzekering af te sluiten.
Wanneer je als organisator een evenement wenst af te gelasten voorafgaand aan de start of gedurende het evenement, stem dit dan van te voren af met de verzekeraar. Dat voorkomt dat je achteraf mogelijk geen dekking meer hebt. Ook heb je dan vooraf zoveel als mogelijk duidelijk welke kostenposten wel en niet worden gedekt door de evenementenverzekering.
Bekijk goed welke schade wordt gedekt. Het mogelijk moeten terugbetalen van bedragen aan bezoekers voor gekochte kaarten (hieronder vallen ook reseverings- en servicekosten) worden doorgaans niet als ‘schade’ gekwalificeerd, waardoor deze kosten mogelijk niet onder de dekking van de evenementenverzekering vallen.
Tips
Wees als organisator voorbereid op (extreme) weersomstandigheden. Zorg er in ieder geval voor dat tenten etc. bestand zijn tegen hoge windsnelheden. Zorg ook voor een goed draaiboek waarin diverse scenario’s zijn uitgewerkt wanneer een bepaalde omstandigheid zich voordoet.
Zorg voor een goede evenementenverzekering. Kijk daarbij niet alleen naar schade/ kosten die door jou als organisator kan worden geleden, maar ook naar schade die door bezoekers/ deelnemers/ toeleveranciers kan worden geleden.
Biedt de evenementenverzekering onvoldoende dekking of keert de verzekeraar niet uit, zorg er dan voor dat goede afspraken met diverse partijen worden gemaakt, zodat de hoogte van de aansprakelijkheid is beperkt.