Levert de situatie in Oekraïne een overmachtsituatie op?

Is een beroep op overmacht mogelijk volgens de wet?

Een beroep op overmacht is mogelijk wanneer een partij haar verplichtingen niet dan wel tijdelijk niet kan nakomen als gevolg van een bepaalde omstandigheid. Die omstandigheid dient niet te wijten te zijn aan zijn schuld; noch krachtens de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening te komen. De praktijk leert dat in b2b situaties een omstandigheid niet snel overmacht oplevert.

Ten aanzien van de invasie in Oekraïne, zal de invasie niet snel een beroep op overmacht rechtvaardigen door een opdrachtgever. Immers, de invasie van Rusland in Oekraïne maakt niet dat het evenement niet kan doorgaan of door de overheid verboden is. Ook maakt het niet dat het evenement een gevaar vormt voor het leven, de vrijheid of gezondheid van de opdrachtgevers/ de bezoekers/ de deelnemers.

Dat kan anders zijn wanneer de opdrachtgever een Oekraïense of Russische partij is dan wel de bezoekers Russisch zijn en ook vanuit Rusland dienden te komen. Immers, de overheid kan in een dergelijk geval besluiten dat een dergelijke evenement dan niet is toegestaan, zodat alsnog een beroep op overmacht mogelijk is.

Dat bezoekers eventueel meer moeite moeten doen om bij het evenement aanwezig te zijn (omvliegen of iets dergelijks) of dat het sentiment is veranderd, betekent niet dat daarmee een beroep op overmacht mogelijk is.

Resumerend

Slechts in bijzondere gevallen zal een beroep op overmacht mogelijk zijn als gevolg van de invasie van Rusland in Oekraïne.

Is een beroep op overmacht mogelijk volgens de overeenkomst

In sommige bepalingen over overmacht (force majeure) is het woord ‘oorlog’ (‘war’) opgenomen. Een voorbeeld dat ik van een eventorganisator ontving was het volgende:

‘Neither party shall be held responsible for delays or non-performance caused by activities or factors beyond its reasonable control, including without limitation, war, severe weather, strikes, lockouts, fires, acts of God, terrorism, war, riots, civil strife or government directives, including, without limitation, shutdowns due to pandemics or localized epidemics (each, and “Event of Force Majeure”).‘

Betekent dit dat een beroep op overmacht mogelijk is als gevolg van de oorlog in Oekraïne? Mijn antwoord is met grote mate van zekerheid ontkennend.

Het is een kwestie van uitleg of in een dergelijk geval een beroep op overmacht mogelijk is. In mijn optiek brengt een logische uitleg van het artikel met zich mee dat een beroep op overmacht mogelijk is, wanneer het evenement niet kan plaatsvinden als gevolg van de oorlog. In het kader van de oorlog in Oekraïne zal dat niet snel het geval zijn.

Resumerend

Slechts in bijzondere gevallen zal een beroep op overmacht mogelijk zijn als gevolg van de invasie van Rusland in Oekraïne.

Kan door de opdrachtgever een beroep worden gedaan op onvoorziene omstandigheden?

De wet bepaalt ten aanzien van onvoorziene omstandigheden als volgt: “De rechter kan op verlangen van een der partijen de gevolgen van een overeenkomst wijzigen of deze geheel of gedeeltelijk ontbinden op grond van onvoorziene omstandigheden welke van dien aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten.”

De invasie van Rusland in Oekraïne kan mijns inziens wel als een onvoorziene omstandigheid worden aangemerkt (wanneer de overeenkomst voor de invasie is gesloten).

Echter, in mijn optiek wordt een beroep op onvoorziene omstandigheden lastig omdat het spaak loopt op de zinssnede “welke van dien aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten.”

Die lat ligt erg hoog. Zoals hiervoor is uiteengezet, kan een evenement nog doorgaan ongeacht de invasie van Rusland in Oekraïne. Een beroep op onvoorziene omstandigheden lijkt mij dan ook weinig kans van slagen te hebben.

Resumerend

Een beroep door de organisator op overmacht of onvoorziene omstandigheden lijkt in mijn optiek weinig kans van slagen te hebben. Wordt in dat kader een evenement geannuleerd door de organisator, dan dient de reguliere annuleringsregeling gevolgd te worden.

Uiteraard kunnen commerciële overwegingen maken dat afwijkende afspraken worden gemaakt tussen de evenementenorganisator en de opdrachtgever.